Onderzoek maatschappelijke initiatieven in coronatijd: Investeren in sociale basis van de stad belangrijk

De Haagse Hogeschool heeft onderzoek gedaan naar het ontstaan van maatschappelijke initiatieven in coronatijd. De bevindingen uit het rapport ‘Solidaire stad’ werden vanmorgen bij één van deze initiatieven in Moerwijk, De Kinderwinkel, in ontvangst genomen door wethouder Wonen, Wijken en Welzijn, Martijn Balster. “Het onderzoek laat zien dat het heel belangrijk is om te investeren in de sociale basis van de stad.”
Volgens Katja Rusinovic lector Grootstedelijke Ontwikkelingen verbonden aan het kenniscentrum Governance of Urban Transitions aan De Haagse Hogeschool, ontstaan die initiatieven minder toevallig dan gedacht: “Initiatiefnemers beschikten al voor de start over relevante kennis en netwerk”.
Vangnet

Wie nemen het initiatief? Dat zijn veelal mensen die al maatschappelijk betrokken waren in de wijk. Zij zagen wat de impact van de coronacrisis was op bewoners, bijvoorbeeld door de tijdelijke sluiting van de voedselbank Haaglanden aan het begin van de crisis. Door hun lokale netwerk konden zij snel inspelen op de behoeften van veelal kwetsbare bewoners. Deze lokale initiatiefnemers vervullen dan ook een belangrijke functie in de wijk: “zij bieden een vangnet voor kwetsbare groepen in de wijk en vullen reguliere organisaties in de wijken aan.”
Vrijwilligers

In een onzekere tijd is het extra waardevol dat deze initiatieven blijven plaatsvinden. Financiering vormt daarbij de belangrijkste uitdaging. “Dat maakt het duurzaam voortbestaan van deze initiatieven onzeker”, aldus Rusinovic. Voor veel financieringsvormen is het noodzakelijk dat ‘spontane’ initiatieven een formele organisatievorm hebben, zoals een stichting.
Door de vaak beperkte middelen zijn maatschappelijke initiatieven afhankelijk van vrijwilligers. Hier ziet Rusinovic een verschil tussen de situatie nu en tijdens de eerste lockdown: “aan het begin van de pandemie was dit geen probleem. Echter, hoe langer de crisis duurt, hoe lastiger het wordt voldoende vrijwilligers te vinden, terwijl de uitvoering draait om hun inzet.”
Samenwerking met externe partijen

Hoe zorgen initiatiefnemers er tóch voor dat hun activiteiten door blijven gaan? Een belangrijke factor is de samenwerking met externe partijen, zoals de gemeente, maar ook andere maatschappelijke organisaties, religieuze organisaties en commerciële bedrijven. “Zo kwamen we bijvoorbeeld de Participatiekeuken tegen: een initiatief dat zowel door scholen als door grote bedrijven gesteund werd door middel van de inzet van vrijwilligers en het aanbieden van producten.” Ook de lokale overheid kan uitkomst bieden, zo bleek in Mariahoeve. Daar besloot het stadsdeel Haagse Hout spontane (burger-) initiatieven te sponsoren met een speciaal corona-activiteitenbudget.

Balster: ” Veel maatschappelijke initiatieven ontstaan vanuit bestaande netwerken, vertrouwde gezichten en maken gebruik van de sociale infrastructuur in de verschillende wijken en buurten van Den Haag. De initiatieven bereiken bovendien vaak kwetsbare groepen die minder goed in beeld zijn bij de professionele organisaties en de gemeente. We zijn dan ook voornemens om blijvend te investeren in het sociale weefsel van de stad, de sociale basis. Daarbij gaat het om een goede verbinding en samenwerking tussen formele en informele partners in de wijk. Deze vullen elkaar aan en versterken elkaar.”